TOP

RTV Utrecht: “Macht en ongelijkheid: Utrechtse Joyce Overheul maakt kunst met politieke statements” (interview)

Samen met het tv item wat Route C / RTV Utrecht maakte over mijn werk, is ook een artikel verschenen.

Lees het hier:

https://www.rtvutrecht.nl/nieuws/3573444/macht-en-ongelijkheid-utrechtse-joyce-overheul-maakt-kunst-met-politieke-statements

 

 

 

Macht en ongelijkheid: Utrechtse Joyce Overheul maakt kunst met politieke statements

Detail uit het knopenkunstwerk

Detail uit het knopenkunstwerk © Joyce Overheul

Maarssen – “Je zal er zelf wel om gevraagd hebben” of “Je mag ook niks meer zeggen”. Zomaar wat teksten op kunstwerken van de Utrechtse kunstenaar Joyce Overheul. Daarmee brengt ze dingen als voor vrouwenrechten, ongelijkheid, feminisme en activisme voor het voetlicht. Het is haar manier om haar stem te laten horen.
Knopenkunst – een wandkleed met een verhaal
“Ik denk dat je als kunstenaar een hoop meer kan vertellen en bereiken dan wanneer je bijvoorbeeld journalist bent”, zegt Overheul. “Je kunt meer een statement maken en er meer met een gestrekt been ingaan dan wanneer je dat bijvoorbeeld via de politiek of journalistiek moet doen. Je hebt binnen de kunst ook veel meer vrijheid. Je kan tot de verbeelding spreken of iets heel directs maken. Ik vind het wel mooi dat er zoveel opties zijn.”
Vorig jaar heeft Joyce een monument gemaakt voor verzetsvrouw Truus van Lier. Dat staat nu in het Utrechtse Zocherpark. Een van haar nieuwste kunstwerken is een wandkleed met honderden knopen. Meer dan honderd mensen hebben hun knopendoos aan Joyce gegeven, zoals Dymphna Jansen van Galen uit Houten. Haar moeder is onlangs overleden en bij het leegruimen van haar huis kwam ze ook de knopendoos tegen. Dymphna: “Toen we de doos openden zagen we nog knopen waar we vroeger mee speelden. En dan komen de herinneringen weer boven. Ik vind het mooi dat ze verwerkt worden in je kunstwerk.”
Joyce aan het werk aan het knopenkunstwerk

Joyce aan het werk aan het knopenkunstwerk © RTV Utrecht / Boukje Jansen van Galen

De knopen gaan samen een aanklacht vormen tegen de behandeling van asielzoekers. Joyce heeft een foto van het tentenkamp in Ter Apel gebruikt. “Het zijn mensen die onder tentzeilen zitten, in de regen, in de kou en daar wordt niets aan gedaan. Ik wil de afbeelding maken met knopen, want van veraf zie je dan de foto, maar van dichtbij zie je alle individuele knopen die van iemand zijn geweest, die een verhaal vertellen, over mode of over de persoon die ze misschien gedragen heeft of in bezit heeft gehad. En ik vind het een sterk contrast met hoe asielzoekers worden weggezet. Ze worden ontmenselijkt want anders kun je ze niet zo slecht behandelen, terwijl ze net zo zijn als jij en ik. Iedereen heeft zijn eigen verhaal en mag er zijn.”

Oude techniek, nieuwe situatie

In het atelier van Joyce worden de knopen op kleur gesorteerd. En dan stuk voor stuk geborduurd op een stuk stof waarop de foto is getekend. Joyce gebruikt voor haar kunstwerken meestal ambachtelijke technieken zoals weven met kralen, naaien en borduren.
“Ik gebruik vaak technieken die in het vrouwenhobbyhoekje zitten, zoals handwerken. Textiel wordt van oudsher gebruikt om verhalen te vertellen. Dat vind ik een mooie link naar verhalen die ik zelf wil vertellen. Ik kom uit een familie van handwerkers, ik handwerk zelf heel graag. Ik denk dat het ook een extra toevoeging heeft.”
Volgens Joyce werd het alleen in de afgelopen niet echt als serieuze kunstvorm gezien. “Dat is eigenlijk best raar want wandkleden bestaan al sinds de 12de eeuw. Ik vind het mooi om met traditionele technieken deze kunstvorm terug te claimen en tegelijkertijd onderwerpen aan te kaarten zoals emancipatie en vrouwenrechten.”
Joyce gebruikt haar kunst voor politieke statements

Joyce gebruikt haar kunst voor politieke statements © Joyce Overheul

Doordat Joyce haar politieke statements en boodschappen in zachte lagen van fluweel, organza en andere stoffen verpakt, hoopt ze mensen te verleiden om dichtbij te komen en na te gaan denken over wat ze zien. “Ik hoop dat mijn werk het effect heeft om mensen bewust te maken van dingen die gebeuren in de maatschappij en de wereld om ons heen. Je hoeft het niet met me eens te zijn, maar als je niet weet wat er gebeurt, kan je ook geen oordeel vormen.”
Werk van Joyce Overheul is tot en met 24 september 2023 te zien op Buitenplaats Doornburgh in Maarssen bij de groepsexpositie Exodus, over mensen die vluchten voor geweld en voor natuurgeweld.