HEDEN: Humor

4 november, 19:30

Neushoorn

In de nieuwe editie van onze een-avond-expo-en-talkshow HEDEN, gaan we met kunstenaars Alina Lupu, Willem de Haan, Joyce Overheul en wetenschapper Sibe Doosje in gesprek over het thema ‘humor’. Hoe kunnen we humor zo slim mogelijk inzetten om iets te bereiken, om ons te verenigen, of belangrijke zaken aan de kaak te stellen?

Uit onderzoek is gebleken dat de lach die volgt op gekieteld worden, de uitdrukking is van de geringste mate van pijn die een mens kan ervaren. Wanneer dingen een beetje pijn doen lachen we. We lachen volgens cultuurcriticus Terry Eagleton om “Het feit dat dingen misgaan, uit de pas lopen”, oftewel dat de wereld even niet meer draait zoals we die kennen.

Humor en tragiek zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Niet gek dus, dat grappen tijdens crisistijd toenemen en niet gek ook dat men zich zorgen maakt om het feit dat ‘we nergens meer grappen over mogen maken’. Ergens om kunnen lachen, is ergens mee kunnen leven. En niets is bovendien grappig wat geen gevoelige kwestie is.

Humor richt zich vaak op de zaken die voor ons het belangrijkst zijn, maakt die zaken lichter en bespreekbaar. Maar als het slechts bij lachen blijft, kan humor ook stereotypes bevestigen. Want: ben je nu iets aan het bevragen of verschansen?

Als humor slim ingezet wordt, heeft het de kracht om te emanciperen. Filosoof Henri Bergson stelt in een beroemde essay over humor zelfs: “lachen is geëngageerd zijn met de realiteit”. Toch gaan humor en activisme in praktijk zelden samen. Want lachen is vaak een uiting van relativeringsvermogen. En juist bij radicale activisten ontbreekt het daar – niet zonder reden – vaak aan. Maar ook bij activisme kan humor een grote en verbindende rol spelen. Want: lachen verenigt.